Ελληνικό αυτοκίνητιο με fuel cell
Με υδρογόνο και... μεράκι!Στο δύσκολο ενεργειακά καιρό που διανύουμε, ένα όχημα ανεξάρτητο από ορυκτά καύσιμα είναι μια γοητευτική εναλλακτική. Σήμερα, η υδρογονοκίνηση είναι πιο επίκαιρη από ποτέ, κι εμείς οδηγούμε το ελληνικό υδρογονοκίνητο αυτοκίνητο.
Κανείς δεν μπορεί να μας βεβαιώσει ότι το υδρογόνο θα αποτελέσει τη βέβαιη λύση για το μέλλον της αυτοκίνησης, ωστόσο αρκετοί κατασκευαστές έχουν ασχοληθεί με τα Fuel Cell (κυψέλες καυσίμου υδρογόνου). Με το πρώτο στοιχείο του περιοδικού πίνακα, το H2, έχουν πειραματιστεί εντατικά τόσο στην GM (με διάφορα πρωτότυπα να γεμίζουν τα περίπτερα στις διεθνείς Εκθέσεις) όσο και οι Γερμανοί της Mercedes (A-Class) και της BMW (υδρογονοκίνητη Σειρά 7). Στην Ελλάδα σοβαρή δουλειά γίνεται στο Πανεπιστήμιο της Πάτρας στον τομέα της έρευνας πάνω στις μεμβράνες ανταλλαγής πρωτονίων, την καρδιά μιας κυψέλης καυσίμου, από τους καθηγητές κ.κ. Νεοφυτίδη, Καλλίτση και Γρηγορίου. Από την άλλη μεριά, ο πρώτος Έλληνας που έκανε πράξη την κίνηση με υδρογόνο είναι ο κ. Γιώργος Λάγιος, ιδιοκτήτης της εταιρείας Tropical με έδρα το Περιστέρι.
Από το νερό στα συστατικά του, και τούμπαλιν
Θυμάστε τα πειράματα ηλεκτρόλυσης που κάναμε στο σχολείο; Με μία μπαταρία περνούσαμε ρεύμα μέσα από ένα ποτήρι νερό μέσω δύο ηλεκτροδίων. Το ηλεκτρικό ρεύμα διασπά το νερό στα συστατικά του. Στην άνοδο ελευθερώνεται οξυγόνο και στην κάθοδο υδρογόνο, σύμφωνα με τη χημική εξίσωση 2H2O --> O2 + 2H2. Για την ηλεκτρόλυση, ρεύμα έστω και 1,5V θεωρείται αρκετό, και μάλιστα το υδρογόνο που παράγεται είναι πολύ καθαρό. Η θεωρία πίσω από την κίνηση ενός οχήματος με υδρογόνο είναι ακριβώς η αντίστροφη: Ενώ η ηλεκτρόλυση απαιτεί ηλεκτρική ενέργεια, η αντίστροφη διαδικασία, η ένωση του υδρογόνου και του οξυγόνου σε νερό δηλαδή, εκλύει ενέργεια. Στη συνέχεια, αυτή αποθηκεύεται σε συσσωρευτές (μπαταρίες) ή χρησιμοποιείται απευθείας, ώστε να τροφοδοτήσει έναν ηλεκτρικό κινητήρα. Φυσικά, η κατασκευή ενός οχήματος που να λειτουργεί με αυτήν την αρχή δεν είναι τόσο απλή υπόθεση. Υπάρχουν αρκετά θέματα προς λύση, με κυριότερο πρόβλημα το ίδιο το υδρογόνο, του οποίου η παραγωγή, η αποθήκευση αλλά και η διανομή κοστίζουν ακριβά, λόγω του περιορισμένου εύρους των εφαρμογών του. Βέβαια, όταν (και αν) η κίνηση με υδρογόνο εξαπλωθεί ευρύτερα, οι οικονομίες κλίμακας θα κάνουν φθηνότερα όλα τα στάδια της υδρογονοκίνησης, από την παραγωγή του καυσίμου έως την κατανάλωσή του. Προς το παρόν, στην Tropical ηλεκτρολύουν το νερό και αποθηκεύουν το εκλυόμενο υδρογόνο σε ειδικές μπουκάλες μεταλλικών υδριδίων υπό χαμηλή πίεση (έως 12 bar), που τοποθετούνται στο αυτοκίνητο. Παλαιότερα, υπήρχαν και φιάλες οξυγόνου στο όχημα, οι οποίες καταργήθηκαν, όταν ανακαλύφθηκε ότι το οξυγόνο του ατμοσφαιρικού αέρα είναι επαρκές και ικανό για την ένωση με το υδρογόνο. Από τη σύνθεση των δύο συστατικών, το παραγόμενο αποτέλεσμα είναι ηλεκτρική ενέργεια και το... καθαρό νεράκι. Σε όλη τη διαδικασία, η καρδιά του κινητήρα είναι η κυψέλη καυσίμου (Fuel Cell) τύπου PEM (Proton Exchange Membrane - Μεμβράνη Ανταλλαγής Πρωτονίων).
Οδηγούμε!
Μιλάμε για ένα αυτοκίνητο που μπορεί να βρει πολλαπλές χρήσεις, όπως σε δήμους, δημόσιες υπηρεσίες, αεροδρόμια, ξενοδοχεία, γήπεδα γκολφ κτλ. Η ανταγωνίστρια εταιρεία (Club Car), βέβαια, είναι καλά εδραιωμένη σε τέτοιου είδους εφαρμογές, με αποτέλεσμα να μην είναι εύκολο το αυτοκίνητο της Tropical να βρει τη θέση του στην αγορά. Ωστόσο, διαθέτει ακριβότερα επί μέρους υλικά και, παρ’ όλα αυτά, είναι σημαντικά φθηνότερο, μιας και η έκδοσή του που μπορεί να βγάλει πινακίδες κοστίζει όσο αυτή της Club Car που δεν έχει έγκριση τύπου. Το μήκος του αυτοκινήτου οριακά ξεπερνά τα 3 μ. και η μέγιστη ταχύτητα που μπορεί να αναπτύξει είναι 45 χλμ./ώρα. Η ανάρτησή του είναι ανεξάρτητη, η ικανότητα αναρρίχησής του σε κεκλιμένο δρόμο ανέρχεται στο 20% και το σύστημα πέδησης είναι υδραυλικό. Γενικά, είναι εύκολο να οδηγηθεί από οποιονδήποτε, ενώ από τον εξοπλισμό του δε λείπει κάτι βασικό, αφού διαθέτει τουλάχιστον τέσσερις ζώνες τριών σημείων και ραδιοCD, ενώ οι χώροι αποθήκευσης προσφέρονται ως στάνταρντ. Στο δρόμο δε βγαίνει κανείς εύκολα, αλλά αυτό οφείλεται μόνο στη χαμηλή ταχύτητά του, αφού η οδική συμπεριφορά του είναι ασφαλής και δεν εμπνέει ανησυχίες. Λύνεις το ποδόφρενο (αριστερό πεντάλ), και τα υπόλοιπα είναι γκάζι-φρένο. Στο ταμπλό υπάρχει ένας διακόπτης με τρεις θέσεις: κίνηση εμπρός, νεκρό, κίνηση πίσω. Αυτό είναι όλο που πρέπει να θυμάται κανείς.
Από τη μεριά μας, δεν μπορούμε παρά να αποδώσουμε τα εύσημα κατ’ αρχάς στο όραμα του κ. Λάγιου και κατά δεύτερον στο πώς αυτό έγινε πράξη με ένα «πραγματικό» αυτοκίνητο, και όχι άλλο ένα concept. Ευχόμαστε να βρει την πορεία που του αξίζει στην αγορά, μιας και πρόκειται περί σοβαρής προσπάθειας από την αρχή έως το τέλος._ Σ. Λ.
FCC (Fuel Cell Car)
ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ
• ΜΗΚΟΣxΠΛΑΤΟΣxΥΨΟΣ 3.060x1.400x1.900 χλστ.
• Ισχύς Κυψέλης Καυσίμου H2 1kW ή 5kW
• Τάση φόρτισης συσσωρευτών 48V DC
• Δεξαμενή υδρογόνου 2,5 Nm3 ή 5,0 Nm3
• Τύπος δεξαμενής υδρογόνου Μεταλλικών υδριδίων χαμ. πίεσης (12 bar)
• Αυτονομία (αποκλειστικά με Fuel Cell) 150-170 χλμ. (1kW) ή 120 χλμ. (5kW)
Η εταιρεία Tropical
Εκτός από την τοποθέτηση κλιματιστικών σε οχήματα παντός είδους, η Tropical Green Technologies δραστηριοποιείται και στις ενεργειακές κυψέλες υδρογόνου. Στο Περιστέρι, πάνω στη λεωφόρο Κηφισού, λοιπόν, κατασκευάζεται το πρώτο ελληνικό αυτοκίνητο που επιβαρύνει το περιβάλλον με... καθαρό νερό. Εμπνευστής της ιδέας και ιδιοκτήτης της εταιρείας είναι ο κ. Γιώργος Λάγιος. Ο άνθρωπος αυτός ασχολείται με το υδρογόνο ήδη από το 1995. «Τρελό με θεωρούσαν όλοι τότε» λέει ο ίδιος. Ο ίδιος επέμεινε, παρά τα αποθαρρυντικά μηνύματα εκείνης της εποχής, και πραγματοποίησε την ερευνά του για πέντε έτη σε συνεργασία με ελληνικά πανεπιστήμια. Το 2000 το πρώτο δίτροχο σκούτερ που κινείται με υδρογόνο ήταν γεγονός. Ακολούθησε το πρώτο τετράτροχο δύο χρόνια αργότερα, και το... υδρογόνο μπήκε στο αυλάκι - ή στις ειδικές φιάλες αποθήκευσης, αν προτιμάτε. Το σημερινό μοντέλο είναι 4θέσιο και έχει πλησιάσει αρκετά στα στάνταρντ ενός «κανονικού» αυτοκινήτου. ¶λλωστε, έχει έγκριση τύπου για δημόσια κυκλοφορία με πινακίδες.
Καρδιά του κινητηρίου συνόλου του αυτοκινήτου αποτελεί, φυσικά, η κυψέλη καυσίμου (Fuel Cell). Το αυτοκίνητο παράγεται με ισχύ 1 ή 5KW, τα οποία χρησιμοποιούνται για φόρτιση μπαταριών ή απευθείας στο σύστημα μετάδοσης.
Όργανα, χειριστήρια και... ηχοσύστημα είναι τα ίδια που συναντά κανείς και σε ένα κανονικό, αυτόματο αυτοκίνητο. Πάρα το... περίεργο look του, το FCC οδηγείται εύκολα και από παιδί.
Το αυτοκίνητο με έγκριση τύπου, όπως αυτό της «δοκιμής» μας, φέρει ακριβά περιφερειακά, όπως τα φώτα της Hella. Και μάλιστα σε τιμή στο 1/3 αυτής του ανταγωνισμού!
Δεν είναι γρήγορο, αλλά είναι πρωτότυπο! Στον Κηφισό δεν τολμήσαμε να βγούμε, αλλά στα στενά του Περιστερίου δεν υπήρξε άνθρωπος που να μη γύρισε να το κοιτάξει...